Dünya liderleri, geçtiğimiz günlerde İsviçre’nin Davos kentinde düzenlenen Dünya Ekonomik Forumu’nun yıllık toplantısında, Covid-19‘dan 20 kat daha ölümcül olan varsayımsal bir virüs olan hastalık X‘i tartışmak üzere bir araya geldi. Peki, X hastalığı, nedir, belirtileri nelerdir? X hastalığı Türkiye’de görüldü mü?
X (DİSEASE) HASTALIĞI NEDİR?
X hastalığı, Dünya Sağlık Örgütü’nün şu anda bilinmeyen ve bir salgına ya da bir pandemiye neden olabilecek bulaşıcı bir durumu ifade etmek için kullandığı etiket. Ortaya atılan bu terim, yeni keşfedilen bir patojen veya yeni kazanılmış pandemi potansiyeline sahip bilinen herhangi bir patojen anlamında kullanılabilir. İkinci tanıma göre, aslında Covid-19 ilk X hastalığıydı. Ancak gelecekte bir başka hastalık da olabilir.
X HASTALIĞI BELİRTİLERİ VE TEDAVİSİ NELER?
Aslında X hastalığı henüz bir varsayımsal hastalık durumda. Şu an böyle bir hastalık olmaması sebebiyle Türkiye’de ya da dünyanın herhangi bir yerinde mevcut değil. Ancak Hastalık X kavramı, insan sağlığına yönelik çok gerçek ve büyüyen bir tehdidi tanımlamakta. Henüz var olmaması sebebiyle belirtileri tedavisiyle iligli ayrıntılar da bulunmuyor.
X HASTALIĞI NASIL BULAŞIYOR?
DSÖ Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus Çarşamba günü Davos’ta yaptığı açıklamada, COVID-19’un ilk “Hastalığımız X” olabileceğini ve bilim adamlarının ve uzmanların bu deneyimden aktif olarak ders aldığını söyledi. Adalja, dünya çapında tahminen 50 milyon insanı öldüren 1918 grip salgınına atıfta bulunarak, “COVID-19 gibi bir olayda bu kadar başarısız olsaydık, 1918 düzeyindeki bir olayda ne kadar kötü durumda olacağımızı hayal edebilirsiniz.” dedi. Bu nedenle dünyanın dört bir yanından uzmanlar, en kötü senaryoya hazırlanmak için sağlam ve etkili bir plan üzerinde çalışıyor.
Ghebreyesus, erken uyarı sisteminin ve Kovid-19 salgını sırasında aşırı yüklenen ve çok sayıda ölüme yol açan sağlık altyapısına yönelik bir planın gelecekteki bir senaryoya yardımcı olabileceğini söyledi.
X HASTALIĞI DÜNYAYI NASIL ETKİLEYECEK?
Dünya Sağlık Örgütü, her sene salgın potansiyelleri nedeniyle acil müdahale gerektiren “öncelikli hastalıkların” yer aldığı bir liste yayınlıyor. Listede Ebola, Zika ve SARS gibi artık iyi bilinen ölümcül virüslerin yanı sıra Lassa ateşi ve Marburg virüsü hastalığı gibi daha az bilinen hastalıklar da yer alıyor.
Bu yılın farkı, listedeki hastalıklar arasında “X Hastalığı” denilen gizemli bir tanımın yer alması.
İLK KEZ 2018 YILINDA İSİMLENDİRİLDİ
Bulaşıcı hastalık riskinin farkında olan Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), 2018 yılında gelecekte yaşanması potansiyel bu bilinmeyen salgına Ar-Ge Planı’nda kendine yer bulabilmesi için bir isim verdi: X Hastalığı.
X Hastalığı henüz bilinmiyor ancak bilim insanları bir sonraki büyük salgının “henüz karşılaşmadıkları” bir virüsten kaynaklanabileceğinin farkında ve bu nedenle hazır olmak istiyorlar. Belgede, DSÖ’nün halk sağlığı için ciddi risk oluşturabileceğine inandığı Ebola virüsü, Zika virüsü ve şiddetli akut solunum sendromu (SARS) gibi hastalıklar da listeleniyor.
